Nakaz opuszczenia wspólnie zajmowanego mieszkania — kiedy Policja może go wydać?

Przemoc domowa to zjawisko, które coraz częściej spotyka się z natychmiastową reakcją organów ścigania. Jednym z najważniejszych narzędzi ochrony osób doznających przemocy jest nakaz natychmiastowego opuszczenia wspólnie zajmowanego mieszkania połączony z zakazem zbliżania się do niego na określoną odległość.
Taki środek wydawany jest bez decyzji sądu – przez funkcjonariuszy Policji lub Żandarmerii Wojskowej – i obowiązuje niezwłocznie po jego wydaniu.

Podstawa prawna wydania nakazu opuszczenia wspólnie zajmowanego mieszkania

Zgodnie z art. 15aa ustawy z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji, funkcjonariusz Policji może wydać wobec osoby stosującej przemoc domową m. in:

• nakaz natychmiastowego opuszczenia wspólnie zajmowanego mieszkania lub
• zakaz zbliżania się do mieszkania i jego bezpośredniego otoczenia na określoną odległość.

Decyzja ta może być podjęta nawet bez zgody i woli osoby stosującej przemoc.
Policjant kieruje się wówczas oceną ryzyka zagrożenia życia lub zdrowia osoby doznającej przemocy. W praktyce nakazy / zakazy te wydawane są często równocześnie ze złożeniem przez osobę doznającą przemocy domowej zawiadomienia na Policji lub już w trakcie interwencji policyjnej.

Co ważne! Osoba, która nie godzi się z wydanymi przez Policję nakazami / zakazami ma prawo do złożenia zażalenia bezpośrednio do Sądu Rejonowego w terminie 3 dni od daty doręczenia nakazów / zakazów.

Na jaki okres obowiązuje nakaz opuszczenia wspólnie zajmowanego mieszkania?

Nakaz lub zakaz wydany może zostać wydany przez policję maksymalnie na okres 14 dni.

W tym czasie osoba doznająca przemocy może:

• złożyć wniosek do sądu o przedłużenie nakazu lub ustanowienie zakazu zbliżania się w trybie cywilnym (na podstawie art. 11a Ustawy o Przeciwdziałaniu Przemocy Domowej),
• równocześnie, wraz z wnioskiem złożyć wniosek o zabezpieczenie, na podstawie którego sąd może wydać postanowienie przedłużające obowiązujące zakazy nawet przed rozprawą. Do uzyskania postanowienia w trybie zabezpieczenia wystarczające jest uprawdopodobnienie swojego roszczenia oraz wykazanie interesu prawnego.

Sąd (w trybie cywilnym) rozpoznaje wniosek o zabezpieczenie złożony wraz z wnioskiem w terminie 3 dni od jego wpływu.

Wniosek można złożyć albo na ogólnodostępnym formularzu, do którego link znajduje się TUTAJ lub poprzez wniesienie pisma procesowego, w którym osoba wskaże czego się domaga, a także opisze zaistniałe sytuacje.

Jak wygląda procedura wydania nakazu przez Policję?

1. Interwencja Policji – po zgłoszeniu przemocy domowej funkcjonariusze dokonują oceny sytuacji w miejscu zamieszkania.
2. Ocena zagrożenia – jeśli istnieje ryzyko, że dalsze przebywanie sprawcy w mieszkaniu może zagrażać bezpieczeństwu, Policja wydaje nakaz.
3. Doręczenie decyzji – osoba, wobec której wydano nakaz, musi natychmiast opuścić mieszkanie i może zabrać jedynie rzeczy osobiste.
4. Wpis do systemu informatycznego – informacja o nakazie trafia do centralnej ewidencji, co ułatwia jego egzekwowanie.
5. Kontrola przestrzegania nakazu – Policja ma prawo sprawdzać, czy osoba zobowiązana stosuje się do wydanego środka.

Co grozi za złamanie nakazu opuszczenia mieszkania?

Nieprzestrzeganie nakazu stanowi wykroczenie określone w art. 66b Kodeksu wykroczeń.
Zgodnie z przepisem:

Kto nie stosuje się do nakazu lub zakazu wydanego na podstawie art. 15aa ustawy o Policji, podlega karze aresztu, ograniczenia wolności albo grzywny.

Policja może wtedy natychmiast zatrzymać osobę, która złamała zakaz, a sąd może orzec surowsze środki ochrony, w tym tymczasowy areszt, jeśli dochodzi do przemocy ponownie.

Jak długo obowiązuje nakaz wydany przez sąd?

Jeżeli wniosek o przedłużenie zostanie rozpoznany pozytywnie, sąd wydaje postanowienie o utrzymaniu nakazu lub zakazu w mocy. Ustawa nie określa maksymalnego czasu trwania zakazu — obowiązuje on do momentu zmiany lub uchylenia przez sąd. Osoba, wobec której zastosowano środek, może w dowolnym momencie złożyć wniosek o jego zmianę, jeśli okoliczności uległy zmianie.

Nakaz opuszczenia mieszkania – pomoc adwokata

Kancelaria Adwokacka Adwokata Michała Pisarka reprezentuje zarówno:

• osoby doznające przemocy domowej, które potrzebują skutecznej ochrony, jak i
• osoby, wobec których wydano nakazy lub zakazy i chcą dochodzić swoich praw w toku postępowania sądowego.

Dzięki doświadczeniu w prowadzeniu spraw karnych, w tym tych związanych z przemocą domową, Kancelaria pomaga przygotować odpowiednie pisma procesowe, wnioski o zmianę nakazu lub jego uchylenie oraz reprezentuje strony przed Sądem.