Sądowy Dozór Elektroniczny – co to jest i jak z niego skorzystać?

Jeśli jesteś skazany prawomocnym wyrokiem na karę pozbawienia wolności – nie zawsze oznacza to konieczność odbycia kary w zakładzie karnym. Polskie prawo przewiduje możliwość odbywania kary w systemie SDE – czyli Sądowego Dozoru Elektronicznego. To rozwiązanie, dla określonej grupy osób, które pozwala Ci pozostać w domu, pracować, utrzymywać kontakt z rodziną – a jednocześnie odbywać karę pozbawienia wolności.

W poniższym artykule wyjaśniam, kto może ubiegać się o SDE, jak wygląda cała procedura i na co warto zwrócić uwagę.

Co to jest Sądowy Dozór Elektroniczny?

Sądowy Dozór Elektroniczny (w skrócie SDE) to forma odbywania kary pozbawienia wolności poza zakładem karnym – w miejscu zamieszkania skazanego. W praktyce polega to na noszeniu specjalnej opaski na nodze lub ręce, która rejestruje, czy przebywasz w określonym miejscu i czasie. Całość nadzorowana jest elektronicznie.

Możliwość skorzystania z tego rozwiązania przewiduje rozdział 2a Kodeksu Karnego Wykonawczego (art. 43la–43ln).

Kto może skorzystać z SDE? Jakie są warunki umożliwiające uzyskanie Sądowego Dozoru Elektronicznego?

Zgodnie z przepisami, odbywanie kary w systemie SDE jest możliwe, jeśli:

• orzeczono wobec Ciebie karę pozbawienia wolności nieprzekraczającą 1 roku i 6 miesięcy, albo do odbycia pozostało kary w zakładzie karnym pozostało nie więcej niż 6 miesięcy;
• posiadasz stałe miejsce zamieszkania;
• osoby pełnoletnie zamieszkujące z Tobą wyrażą zgodę na odbywanie kary w miejscu zamieszkania;
• warunki techniczne umożliwiają instalację urządzeń dozoru;
• nie ma przesłanek wskazujących, że dozór nie zapewni prawidłowego wykonywania kary.

Wniosek można złożyć zarówno przed rozpoczęciem odbywania kary, jak i w trakcie jej wykonywania w zakładzie karnym.

Wniosek o Sądowy Dozór Elektroniczny – kto może go złożyć?

O odbywanie kary w systemie dozoru elektronicznego mogą wnioskować:

• skazany,
• jego obrońca,
• prokurator,
• sądowy kurator zawodowy,
• dyrektor zakładu karnego (jeśli kara już jest odbywana).

Sądowy Dozór Elektroniczny – jak wygląda procedura związana z uzyskaniem SDE?

1. Złożenie wniosku do sądu penitencjarnego. Wniosek musi zawierać uzasadnienie i dokumenty, w tym zgodę współmieszkańców. Wniosek powinien być stosownie uzasadniony – można w nim wskazać, dlaczego Sąd powinien uznać wniosek za zasadny. Można podkreślić mały wymiar wyroku (bezwzględnej kary pozbawienia wolności), względy rodzinne, odbycie już części kary w ramach Tymczasowego Aresztowania, kwestie zdrowotne itd.

Co istotne! Do Wniosku o Udzielenie zgody na odbywanie kary w Systemie Dozoru Elektronicznego można i warto dodać również harmonogram dnia, czyli wskazać godziny, w których dana osoba będzie bezwzględnie przebywać w miejscu zamieszkania, a także jak wyglądać będzie jej pozostała część dnia.

2. Sprawdzenie warunków technicznych – podmiot dozorujący ocenia, czy możliwa jest instalacja sprzętu w miejscu, w którym dozór ma być odbywany.
3. Rozpoznanie sprawy przez sąd – odbywa się na posiedzeniu, w którym uczestniczą strony i prokurator. Sądem właściwym do rozpoznania wniosku o udzielenie zgody na odbycie kary w Systemie Dozoru Elektronicznego jest Sąd Penitencjarny, w którego Okręgu skazany przebywa, albo komisja penitencjarna działająca w zakładzie karnym, w którym skazany przebywa. Wniosek złożony powinien zostać do Sądu Okręgowego!
4. Wydanie postanowienia – sąd wydaje decyzję w ciągu 30 dni. Jeśli zgoda zostaje udzielona, określa się zasady dozoru, następnie montowane są urządzenia i kara w tym systemie zaczyna być odbywana.
5. W przypadku negatywnego rozpoznania wniosku – istnieje możliwość złożenia zażalenia na postanowienie, które składa się za pośrednictwem Sądu, który wydał postanowienie w terminie 7 dni do Sądu wyższej Instancji.

Czy można się odwołać od braku zgody na wniosek o odbycie kary w systemie Sądowego Dozoru Elektronicznego?

Tak. Zarówno na postanowienie odmowne, jak i na postanowienie przyznające dozór przysługuje zażalenie. Warto tu zadbać o profesjonalne przygotowanie argumentów – dobrze sformułowane zażalenie może mieć kluczowe znaczenie.

Wniosek o wstrzymanie wykonania kary do czasu rozpoznania SDE

W praktyce bardzo często – razem z wnioskiem o odbycie kary w systemie dozoru elektronicznego – składa się wniosek o wstrzymanie wykonania kary do czasu rozpoznania przez sąd sprawy dotyczącej SDE.

Dlaczego warto?

Jeśli sąd przychyli się do takiego wniosku, skazany nie musi stawiać się do odbycia kary w zakładzie karnym, dopóki nie zostanie rozpatrzony wniosek o dozór elektroniczny. To daje czas i realną szansę na uniknięcie izolacji więziennej, zwłaszcza jeśli dokumentacja została przygotowana rzetelnie.

W praktyce – nawet jeśli sąd finalnie nie uwzględni wniosku o SDE, to w przypadku wcześniejszego uwzględnienia wniosku o wstrzymanie wykonania kary, bardzo często kara nie zostaje natychmiast wykonana. Dlaczego? Ponieważ Sąd w postanowieniu wstrzymującym wykonanie kary może zaznaczyć, iż wstrzymanie obowiązuje, aż do uprawomocnienia się właściwego postanowienia , czyli przez cały czas rozpoznawania ewentualnego zażalenia.

Czy wniosek o Sądowy Dozór Elektroniczny należy opłacić?

Dobra wiadomość: wniosek o dozór elektroniczny nie podlega opłacie sądowej. To oznacza, że nie ponosisz kosztów złożenia takiego wniosku.

Czy warto składać wniosek?

Tak – szczególnie jeśli:

• masz stałe miejsce zamieszkania i stabilne życie rodzinne;
• prowadzisz działalność zarobkową lub edukacyjną;
• jesteś w stanie podporządkować się regułom dozoru.

Pamiętaj, że to realna szansa na uniknięcie więzienia, przy jednoczesnym wykonaniu orzeczonej kary.

Potrzebujesz pomocy?

Sporządzenie skutecznego wniosku o dozór elektroniczny wymaga znajomości przepisów i praktyki sądowej. W Kancelarii Adwokackiej Michała Pisarka:

• analizujemy Twoją sytuację,
• przygotowujemy kompletny i profesjonalny wniosek,
• reprezentujemy Cię przed sądem,
• prowadzimy sprawę także na etapie zażalenia.

Zadbaj o swoją przyszłość i skorzystaj z pomocy prawnika, który wie, jak skutecznie przeprowadzić sprawę dozoru elektronicznego.

---

Nie pozwól, by kara więzienia zrujnowała Twoje życie. Masz wybór. Sądowy Dozór Elektroniczny to rozwiązanie, które daje Ci drugą szansę. Skontaktuj się z nami – zadbamy o Twoje prawa.